Memoires van een Sparks

Begin jaren tachtig voeren we met de Coral Isis/PJWL, een gastanker met een lading “VCM” vanuit Europa naar Santos / Brazilië, en we waren aanstonds om de evenaar te passeren. Aangezien we een flink aantal ´groentjes´ onder de bemanning hadden, voor wie het de eerste keer was dat we de equator zouden passeren, zouden we zeker Neptunus aan boord krijgen, voor het dopen van de nieuwe lichting zeevarenden.

“Neptunus aan boord”;

Op een mooie en rustige dag kwamen Neptunus en zijn trawanten aan boord. Neptunus had een baard van uitgevlochten sisal, en een kroon toepasselijk gemaakt van een kartonnen bierdoos en gecomplementeerd door een gesmede drietand. De trawanten zagen eruit of ze afkomstig waren uit een vrijgevochten zeeroversnest. De Kapitein verwelkomde het notoire gezelschap, waarna Neptunus het commando overnam. Hij gaf orders om alle landrotten aan boord voor zich te laten verschijnen, waarna hij ze één voor één onder handen nam. Eerst werd een ieders doopceel gelicht en kreeg iedereen een ´zeenaam´, en na een prik met de scherpe drietand mochten de trawanten de nieuw gedoopte zeevaarders insmeren met de meest gore smurrie,  gemaakt van meel, copraslip, afgewerkte olie en andere niet geïdentificeerde ingrediënten. Als bewijsstuk van de ceremonie werden er officiële doop-certificaten uitgegeven, met handtekening en stempels. Het werd een leuk feest, en na vele potten bier namen Neptunus en zijn trawanten afscheid en verdwenen via de afval collector op het achterdek.

“Bermuda triangle”;

´s avonds zagen we donkere wolken aan de horizon verschijnen, en de hemel werd regelmatig verlicht door de veelal horizontale bandbliksem. Het was een mooi verschijnsel, en nadat ik mijn wacht in de radiohut afgerond had, bleef ik nog op de brug de derde stuurman gezelschap houden. We hadden het over de “Bermuda triangle” en de vreemde verschijnselen toegedacht aan deze specifieke locatie. Er kwamen een flink aantal sterke verhalen los, over schepen en vliegtuigen die vergaan waren in die beruchte driehoek. Ook al waren we er ver vandaan, er heerste toch een bijzondere spanning al dan niet veroorzaakt door de veelvuldige bliksems die hoog door de hemel flitsten.

Het onweer nam overhand toe, en de bliksemschichten verlichtten de nacht, de kalme zee en het schip. Ik ging de radiohut nog even in, om de antennes te ´aarden´, want op een gastanker waren vonken niet echt een gewild verschijnsel.
Het gesprek met de 3e stuurman ging nog over diverse typen van bliksem , en in het bijzonder over het ´Sint Elmus vuur’, welk verschijnsel ik een keer van dichtbij waargenomen had. Het was een zeer beangstigende ervaring want het sissense geluid wat het ´Sint Elmus vuur´veroorzaakt is onheilspellend te noemen.

Ik was toch wel vermoeid na de enerverende dag, en wenste de 3e nog een rustige wacht verder, ik ging naar mijn hut en na de routine handelingen, van douchen, tanden-poetsen, e.d. ging ik te kooi. Na nog wat gelezen te hebben in mijn boek, viel ik in slaap.

TTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRIIIIIIIIIIIIINNNNNNNNNNNNNNNNNNNG
godv.r…@#$%&*#@$

Wat gebeurde er nu, ik werd wakker, en na een aantal luttele seconden besefte ik dat mijn automatisch alarm was afgegaan, zou er dan een ander schip in nood zijn ?
Ik schoot mijn broek aan, deed een t-shirt aan, en op mijn slippers vloog ik naar boven via de brug de radiohut in, zette alle apparatuur aan, pakte pen en papier om eventueel noodverkeer op te nemen, maar ik hoorde niks, alleen gekraak van atmosferische ontladingen. De 2e stuurman kwam in de deur, en vroeg wat er aan de hand was. Ik zei hem dat mijn autoalarm was afgegaan en dat er misschien een schip in nood was.
De 2e stuurman zei, het zal wel door de bliksem komen, we hebben net een voltreffer gehad op de voormast. Shit zei ik, daar staan mijn ontvangst-antennes op ! Ik pakte mijn logboek om het feit vast te leggen, ik keek op de stilte-periode klok in de radiohut, maar vreemd die stond stil, daarna keek ik op mijn (elektronische) horloge, dat stond ook stil. Daarna naar de kaartentafel gelopen, daar stond de klok ook stil.
Vreemd, zei ik tegen de 2e stm, alle klokken staan stil, ik deed het luikje open van de navigatie klok, die liep nog gewoon.
De verhalen over de “Bermuda-triangle” schoten door mijn hoofd, zou er hier dan ook wat aan de hand zijn ???

Na een redelijke periode uitgeluisterd te hebben op de 500Khz nood-frequentie naar eventuele schepen in nood, sloot ik alle apparatuur weer af, zette het automatisch alarm weer aan, en daalde weer af naar mijn hut, om te proberen mijn slaap te hervatten.

De andere dag hebben we nog wat gefilosofeerd over het gebeuren, en we kwamen tot de volgende conclusie; Door de blikseminslag op de voormast, was het elektro-magnetische veld op en rond het schip zo sterk (elektro-magnetische puls), dat veel electronische apparatuur (met chips en/of batterijen) door de sterke inductie  een flinke elektrische opdonder  hebben gekregen.
De apparatuur op de brug en de radiohut zijn het meest kwetsbaar, doordat ze hoog in de opbouw van het schip liggen, veel antennes en bekabeling bevatten en minder bescherming hebben dan de rest van de stalen opbouw (ontbreken van de kooi van Faraday). De scheeps-chronometer, welke gebruikt wordt voor de navigatie is gewoon blijven lopen, omdat het een mechanisch uurwerk is, terwijl alle andere klokken op een batterij lopen.

Na de batterijen vervangen te hebben, liepen alle klokken weer, behalve mijn horloge die deed het niet meer.  Voor alle zekerheid een tijdsein genomen om de variatie van de scheeps-chronometer te registreren.

©2009 Dick Bal

Brazilië