Memoires van een Sparks

Nu heb ik in 1984 een reisje van 4 maanden gemaakt op de Coral Maeandra / PJLZ, die jarenlang als een soort veerpont, op en neer voer tussen Zweden (Köping) en Letland (Ventspils), in die tijd nog deel uitmakend van de U.S.S.R. De koers stond als het ware, in de kaart gegrift.
Köping ligt een flink eind het binnenland in, achter Stockholm, aan het Mälaren meer. Je kunt via Stockholm op het meer komen, maar wij pikten de loods altijd bij Landsort op, en gingen dan bij Södertalje door de sluis, en dan nog een pokkeneind varen over de Mälaren voordat we bij  Köping aan kwamen.
Het is een mooie streek om te varen, in de zomer dan, want in de winter vriezen de meren dicht. Ik kwam in Maart aan boord, en er lag nog vrij veel sneeuw en ijs, en moesten we nog achter de ijsbreker om het schip door het nog dikke ijs heen te krijgen.
Het schip maakte maar één of twee reisjes per maand tussen Köping en Ventspils, met een lading ammoniak, en de rest van de tijd lagen we langs de kant in Köping of in Södertalje. Dus tijd genoeg voor het opbouwen van sociale contacten met de locale bevolking.
Nu voer dit schip vrijwel continu met een vaste bemanning vanwege diverse redenen, zoals Kapitein Vinke, die alleen op dít schip voer. Voor hem, was het een rustig bestaan en een mooie manier om tot zijn pensioen aan toe door te varen. Voor andere opvarenden speelden er andere redenen mee, zo had de één verkering in Ventspils, de ander in Köping, of sommigen in beide havens. Is het niet zo, dat Jan de zeeman gebrandmerkt is met het gezegde ‘met in elk stadje een schatje’ ? Nu waren er gasten die dit gezegde daadwerkelijk naar de letter van het woord invulden.
Enfin, ik gebruikte de tijd langs de kant om zoveel mogelijk te zien van het Zweedse land. We gingen er vaak op uit, al dan niet met de auto van de scheepsagent, of scheepshandelaar, die na jarenlang diensten verleend te hebben aan het schip, bevriend waren geraakt met de vaste bemanning. Zo heb ik de Vasa bezocht, en de ´Gamla Stan’ (de oude stad) van Stockholm, en andere bezienswaardigheden in het binnenland. Bij de scheepsagent werden we soms uitgenodigd op kantoor voor een borrel met Knäckebröd (grote ronde schijven), en om gezamenlijk en poedelnaakt een sauna te nemen.

Kapitein Vinke was een ´bon vivant´, vrijwel elke dag hadden we een uitgebreid borreluur, waar niks mocht ontbreken. Zo hadden we Chatka-crab en Beluga Kaviaar uit Rusland, en allerlei soorten gerookte of ingemaakte vis, zoals zalm, haring en paling, en dan moet ik ook de variëteit aan kaas niet vergeten. Hij ging er dan ook prat op, dat hij het hoogste voedingscijfer van de vloot had, en volgens mijn informatie is hij er ook nooit op aangesproken.
Ook kan ik me een ´party´ herinneren, dat we uitgenodigd werden voor een ´Smörgåsbord´ (Zweeds buffet) in het zomerhuis van de agent om de ‘Midsommarnatt’ (midzomernacht) te vieren, wat in Zweden op grote en grootse schaal gevierd wordt, met veel drank, wat we voor deze gelegenheid zelf meebrachten, want drank in Zweden is een zeer kostbaar goed.
Zweden kunnen alleen een beperkte hoeveelheid drank kopen in de door de staat gecontroleerde ‘Systembolaget‘ of ook wel ´Bolaget´ genoemd. Een soort slijterij, waar drank en het sterkere bier verkocht wordt tegen, voor ons, absurd hoge prijzen. Ik heb maar één ander volk meegemaakt, dat nog een sterkere drang naar alcohol had, en dat waren de Finnen.En nu komen we weer bij het aloude onderwerp terecht, en de vrouwen ? Ik krijg altijd de vraag, is het echt zo dat die Zweedse schonen zo ongeremd en gewillig zijn en de sexbommen zijn, zoals vaak beschreven is in de voor mannen populaire tijdschriften ? Ja zeg ik dan, het is volledig waar.
Maar je had wel een speciale tactiek nodig, anders haalde je het eind van de avond niet. Het is algemeen bekend dat Scandinaviërs in het algemeen, en Zweden in het bijzonder graag een glaasje Wodka lusten, of beter gezegd drank in het algemeen, het maakt niet uit wat het is, als er maar alcohol in zit. Hun probleem is dat zodra een fles geopend wordt, ze niet eerder rusten dan dat die fles tot op de laatste druppel leeg is. Nu kan Jan de Zeeman ook goed drinken, maar als je met Scandinaviërs tegelijk opdrinkt, lig je voor middernacht onder tafel.

Als we uitgingen, naar de bar´s in Köping, Södertalje of Stockholm moest je weten wat te bestellen, nu zijn er meerdere soorten bier te krijgen zoals Folköl (LÄttöl), Mellanöl en Starköl, licht bier (volksbier), middelzwaar bier en zwaar bier, afhankelijk van het alcohol-percentage. Nu is zwaar bier ook zwaar belast met accijns, en dus niet echt lekker voor je portemonnee, dus dronken we licht of middelzwaar bier, en dan hield je het wat langer vol, fysiek en financieel gezien dan. Ook moest je erop letten dat je niet naar het toilet ging, als je nog een vol glas bier had, anders was de kans groot dat zodra je terug kwam van de pitstop, je glas leeg zou zijn.

Terug naar de dames, de ´Svenska flickor´ (Zweedse meisjes) zijn naar onze begrippen knap, tot zeer knap, blond en over het algemeen slank, tot volslank, voor vele mannen het ideaalbeeld.
Velen zijn vrijgezel, maar wonen zelfstandig met één kind, omdat het Zweedse sociale systeem vrouwen met een kind financieel bevoordeeld. Nou wij hadden daar in ieder geval niks op tegen. Nu was de tactiek simpel, je moest ´s avonds gewoon niet teveel drinken, en op het eind van de avond of nacht lagen de meeste Zweden letterlijk laveloos onder tafel, en had je een bar vol dames om uit te kiezen. Het klinkt allemaal een beetje banaal, maar zo werkte het in principe wel. Ik heb er een leuke vriendin opgeduikeld, met wie ik nog altijd contact heb, en af en toe een berichtje uitwissel.

Enfin, Zweden is een mooi en prettig land, alleen de winters duren zo lang, anders was ik graag Cornelis Vreeswijk (ja, die van de non) achteraan gegaan.
Wat er allemaal aan de andere kant van de Oostzee in Letland gebeurde, vertel ik misschien later nog weleens.